Ցավ կրծքագեղձում
ՑԱՎ ԿՐԾՔԱԳԵՂՁՈՒՄ
Կրծքագեղձի ցավը կամ մաստալգիան կանանց շրջանում ամենահաճախ հանդիպող գանգատն է: Կանանց գրեթե 75% իր կյանքի ընթացքում գանգատվում է կրծքագեղձի տարբեր ինտենսիվության ցավերից: Սակայն նրանցից միայն 15-20% բուժման կարիք ունի: Ցավը կարող է լինել և՛մեկ կրծքագեղձում, և՛ երկուսում միաժամանակ, անգամ՝ անութափոսերի (թևատակի) և ուսագոտու շրջաններում:
Կրծքագեղձի ցավը հիմնականում լինում է երկու տեսակի՝ ցիկլիկ և ոչ ցիկլիկ, այսինքն՝ կապված դաշտանային ցիկլի հետ և դրանից անկախ:
Ցիկլիկ ցավն ամենից հաճախ հանդիպում է 30-50 տարեկանում և, որպես կանոն, կրում է երկկողմանի բնույթ (երկու կրծքերում միաժամանակ): Սա հիմնականում լինում է ամսական նորմալ հորմոնալ փոփոխությունների ֆոնին: Ցիկլիկ ցավն ավելի հաճախ նկարագրվում է կրծքերում ծանրության և լցվածության զգացողությամբ, երբեմն ունենում է այրող կամ ծակծկող բնույթ, որոնք, որպես կանոն, արտահայտված են լինում նախադաշտանային օրերին և նվազում կամ անհետանում են դաշտանից հետո: Ցիկլիկ ցավը կախված է նրանից, թե ինչպես է կրծքագեղձի հյուսվածքն արձագանքում ցիկլի ընթացքում էստրոգեն և պրոգեստերոն հորմոնների մակարդակների տատանմանը: Կինը ցիկլի տարբեր օրերին և, հատկապես, նախադաշտանային շաբաթվա ընթացքում կարող է կրծքում շոշափել անհարթություններ, գնդվածություն, որոնց մեծ մասն անհետանում է դաշտանից հետո: Դաշտանային ցիկլի էական խախտումների ժամանակ ցավը կրծքագեղձում կարող է կորցնել իր պարբերականությունը:
Ոչ ցիկլիկ ցավերը սովորաբար կապված չեն դաշտանային ցիկլի հետ և չունեն հստակ պարբերականություն: Ոչ ցիկլիկ ցավերն ավելի հազվադեպ են հանդիպում: Դրանք երբեմն լինում են սուր կամ այրող, ավելի հաճախ՝ միակողմանի և կրծքագեղձի կոնկրետ հատվածում: Դրանց պատճառը կարող են լինել ֆիբրոադենոմաները, մեծացող կամ բորբոքված կիստաները, կրծքագեղձի տրավման, անրակ–կրծոսկրային շրջանի սուր կամ քրոնիկ բորբոքումը, եղանակի փոփոխությունը, քաշի ավելացումը, հակաբեղմնավորիչ հաբերի ընդունումը, փոխարինող հորմոնալ թերապիան, սթրեսը, անհարմար կրծկալները, ինֆեկցիան:
Ցավը շատ հաճախ կանանց մոտ խուճապի պատճառ է դառնում, և նրանք հաճախ թյուրիմացաբար կապում են այդ ցավը կրծքագեղձի ենթադրյալ քաղցկեղի հետ: Եվ չնայած, որ ճնշող մեծամասնության դեպքում այդ ցավը կապված չէ քաղցկեղի հետ, լինում են դեպքեր, երբ ցավն ուղեկցում է քաղցկեղը, ուստի լիովին հանգիստ լինելու համար անհրաժեշտ է դիմել բժշկի:
Թույլ ինտենսիվության ցավերը հաճախ կարիք չեն ունենում բուժման և, հետևելով բժշկի մի շարք խորհուրդների, կարելի է ազատվել դրանցից: Ավելի արտահայտված ցավերի բուժումն արդյունավետ է լինում, երբ հայտնաբերվում է դրանց պատճառը: Հաճախ և՛ ցիկլիկ, և՛ ոչ ցիկլիկ ցավերի պատճառ են լինում կրծքագեղձի ֆիբրոզ-կիստոզ փոփոխությունները։
ՑԱՎ ԿՐԾՔԱԳԵՂՁՈՒՄ ԵՎ ԿՐԾՔԱԳԵՂՁԻ ՔԱՂՑԿԵՂ. ԿԱՊՎԱ՞Ծ ԵՆ ԱՐԴՅՈՔ ԴՐԱՆՔ:
Կրծքագեղձի ցավերից գանգատվող պացիենտների հիմնական մասը թյուրիմացաբար կարծում է, որ եթե կա կրծքագեղձի ցավ, ուրեմն այն միանշանակ կրծքագեղձի քաղցկեղի ախտանիշ է: Բժշկի առաջին պարտականությունն է հանգստացնել նման պացիենտներին և բացատրել, որ ցավը դեռևս չի փաստում կրծքագեղձի քաղցկեղի գոյությունը:
Իհարկե, կրծքագեղձի քաղցկեղը նույնպես կարող է ուղեկցվել ցավերով, բայց սխալ է կարծել, թե կրծքագեղձի ցավը կրծքագեղձի քաղցկեղի պարտադիր ախտանիշ է: Կրծքագեղձի ցավերի հիմնական պատճառն այդ օրգանում ֆիբրոզ-կիստոզ փոփոխություններն են:
Մեկ այլ պատճառ կարող է լինել անրակի և կրծոսկրի միացման հատվածի բորբոքումը՝ այսպես կոչված Տիտցի համախտանիշը (կող-աճառային համակցման բորբոքում կամ costochondritis): Սա էլ իր հերթին հանդիպում է հազվադեպ և չի սպառնում կյանքին:
Կրծքագեղձերում ցավի զգացողություն կարող է առաջանալ երկար և ծանր ֆիզիկական աշխատանքից հետո, երբ իրականում ցավում են մկանները: Ցավը կարող է լինել նաև կրծքագեղձի տրավմայի հետևանք:
Քրոնիկ սթրեսը կամ անհարմար կրծկալը նույնպես կարող են ցավ առաջացնել կրծքագեղձում:
Կրծքագեղձի ցավի տարածված պատճառներից է որոշ սննդամթերքների և խմիչքների չարաշահումը: Ֆիբրոզ-կիստոզ փոփոխությունների դեպքում կրծքագեղձի ցավը հիմնականում կրում է ցիկլիկ բնույթ: Ցավը սրանում է, որպես կանոն, դաշտանային ցիկլի վերջին շաբաթում, երբ կուրծքը գտնվում է դաշտանային ցիկլի երկրորդ փուլի հորմոնալ գրոհի ներքո: Ցիկլի ավարտից հետո ցավը, որպես կանոն, զգալիորեն մեղմանում է կամ ընդհանրապես անցնում: Բացարձակ անընդունելի է ապրել ցավով կամ դիմանալ դրան, ընդհակառակը. կրծքագեղձի ցավի բուժման հիմքում ընկած է դրա պատճառի հայտնաբերումը:
Այսպիսով՝ այս ամենից կարևոր է եզրակացնել, որ կրծքագեղձի ցավը կրծքագեղձի քաղցկեղի պարտադիր նշաններից չէ: Սակայն հազվադեպ դրանք կարող են և զուգահեռվել միմյանց:
